De werking van de Beatrixmolen

 

Aandrijving

De Beatrixmolen is een windgedreven molen. Dit in tegenstelling tot molens die door water worden aangedreven. De wieken van de molen worden in beweging gezet door de wind. De wieken steken door de askop van de gietijzeren bovenas. Deze bovenas loopt dwars door de kap van de molen. Om de bovenas zit het enorme bovenwiel. Dit bovenwiel staat in verbinding met de bonkelaar. De bonkelaar laat de koningsspil draaien.

De koningsspil staat verticaal in de molen. Verder naar beneden is rond deze koningsspil het spoorwiel bevestigd. Dit wiel zet de steenrondsels in beweging. De Beatrixmolen heeft twee steenrondsels. Onder zo'n steenrondsel bevindt zich de steenkuip. In de steenkuip liggen de maalstenen. Vanaf het steenrondsel loopt een steenspil naar de maalstenen. Deze steenspil laat de bovenste steen over de onderste steen draaien om te kunnen malen. De bovenste maalsteen heet loper, de onderste steen ligger. De ligger draait niet.

Malen

Op de steenkuip is een voorraadbak voor het graan bevestigd. Deze bak wordt ook wel de kaar genoemd. Het graan wordt vanuit de kaar in het gat in het midden van de loper gebracht. Vervolgens verdeelt het graan zich tussen de maalstenen. Door het gewicht en de wrijving van de loper wordt het graan tot meel vermalen. De maalgroeven in de stenen brengen het meel al malend naar de buitenkant van de stenen. Via een gat in de meelring, waar de steenkuip op rust, valt het meel door de meelpijp naar beneden. Onder aan deze pijp zit de maalbak waar de molenaar het meel met de hand controleert voordat het in de zak glijdt.

De afstand tussen de twee maalstenen is regelbaar. Hierdoor kan de molenaar de fijnheid van het meel afstellen. Ook de groeven in de maalstenen, het bilsel, bepalen de kwaliteit van het meel. Door de wrijving van de twee stenen op elkaar slijt het bilsel na veel malen. Dan moet de molenaar nieuwe groeven in de stenen aanbrengen. Dit opnieuw aanbrengen van de groeven wordt ook wel billen genoemd.

Voordat het graan tot meel vermalen is, wordt er dus heel wat werk verzet!